Ngày 16/6/2020, UBND tỉnh Long An đã ban hành Quyết định số 2008/QĐ-UBND xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh cho Khu lưu niệm truyền thống Tiểu đoàn 261 - Giron, xã Tân Hiệp, huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An.
Bằng xếp hạng di tích Khu lưu niệm truyền thống Tiểu đoàn 261 – Giron
Khu lưu niệm truyền thống Tiểu đoàn 261 - Giron là nơi minh chứng cho cuộc chiến tranh phi nghĩa của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai đã thực hiện ở Việt Nam. Đây cũng là biểu tượng cho tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của quân và dân Thạnh Hóa nói riêng, tỉnh Long An nói chung, xứng đáng với danh hiệu tám chữ vàng "Trung dũng kiên cường, toàn dân đánh giặc" mà Long An đã được phong tặng. Đặc biệt, đây còn là nơi lưu niệm mối quan hệ hữu nghị đoàn kết, gắn bó khắng khít giữa nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, cũng như xây dựng đất nước và cho đến hôm nay.
Ngược dòng lịch sử, sau chiến thắng Đồng Khởi năm 1960, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ra đời đã phản ánh thắng lợi của phong trào. Quân giải phóng chính thức là bộ phận trực tiếp chiến đấu trên các chiến trường. Quân khu 8 lúc đó gồm 7 tỉnh: Long An, Mỹ Tho, Gò Công, Bến Tre, Kiến Tường, Kiến Phong, An Giang cũng tiến hành thành lập các đơn vị chủ lực của mình nhằm đáp ứng kịp thời với tình hình mới. Liền sau đó, vào ngày 02/01/1961 tại khu vực Trấp Tre, Kiến Tường (nay thuộc xã Tân Hiệp, huyện Thạnh Hóa), đơn vị chủ lực đầu tiên của Quân khu 8 đã được thành lập, đó là Tiểu đoàn 261.
Tiểu đoàn 261 ra đời đã đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân và toàn Đảng bộ khu 8, cho thấy được ý chí quyết tâm làm chủ tình hình, xây dựng lực lượng vững mạnh, cùng các tỉnh trong quân khu và toàn miền Nam tiến hành chống "chiến tranh đặc biệt" của Mỹ - Diệm. Biên chế ban đầu của tiểu đoàn gồm hai đại đội (I, II) và một trung đội trợ chiến là bộ đội địa phương và du kích của các tỉnh thuộc Quân khu 8. Quân số ban đầu của tiểu đoàn chỉ khoảng 300 đồng chí, theo biên chế thì còn thiếu nhiều nhưng tinh thần chiến đấu và khí thế rất mạnh mẽ.
Với khẩu hiệu "Đi là chiến thắng, đánh là dứt điểm", Tiểu đoàn 261 đã cùng với bộ đội địa phương tham gia nhiều trận đánh ở các tỉnh Long An, Mỹ Tho, Gò Công, Bến Tre và Đồng Tháp, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, góp phần cùng khu 8 và cả nước giành thắng lợi hoàn toàn. Trong đó, tiêu biểu là chiến thắng lịch sử Ấp Bắc vào ngày 02/01/1963, không những gây tiếng vang trong nước mà còn chấn động cả thế giới. Trận Ấp Bắc bước đầu báo hiệu "chiến thuật trực thăng vận, thiết xa vận, phượng hoàng bay, phượng hoàng vồ mồi…" của Mỹ - Nguỵ bị phá sản sau một năm tung hoành trên bầu trời của khu 8 nói chung và Nam Bộ nói riêng. Chiến thắng Ấp Bắc đã mở ra một trang mới, một hướng đi mới cho lực lượng vũ trang trong công cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ của dân tộc ta. Sau trận Ấp Bắc, tháng 4/1963, Trung ương Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam đã phát động phong trào "Thi đua Ấp Bắc, giết giặc lập công" trên toàn miền Nam.
Bia lưu niệm tại khu di tích với khẩu hiệu"Đi là chiến thắng, đánh là dứt điểm"
của Tiểu đoàn 261 - Giron
Trước đó, vào ngày 19/4/1961, tại bãi biển Giron của nước Cuba, quân và dân Cuba đã đánh tan cuộc đổ bộ của hơn một ngàn tên giặc Mỹ xâm lược. Để tỏ lòng đoàn kết với nhân dân Việt Nam và khâm phục tài nghệ của Tiểu đoàn 261 đã đánh thắng chiến thuật "trực thăng vận, thiết xa vận" của Mỹ - Ngụy trong trận Ấp Bắc, vào ngày 02/01/1964, Đảng, Chính phủ và nhân dân Cuba do Chủ tịch Nhà nước Cuba – Fidel Castro gởi tặng tiểu đoàn lá cờ có dòng chữ "Giron" và khẩu súng ngắn Col 12 ly mà quân đội Cuba đã lấy được trên bãi biển Giron ngày đánh tan quân xâm lược Mỹ; đồng thời, lấy tên Ấp Bắc đặt cho một địa phương và cho xây dựng Tượng đài Chiến thắng Ấp Bắc ngay trên đất nước Cuba. Bởi vì, Cuba xem chiến thắng Ấp Bắc có giá trị và tầm quan trọng như chiến thắng Giron của nhân dân Cuba. Kể từ đó, Tiểu đoàn 261 chính thức có tên Tiểu đoàn 261 - Giron, tên gọi thắm tình hữu nghị Việt Nam - Cuba, trở thành biểu tượng chiến thắng của cả hai dân tộc trước kẻ thù chung. Hai hiện vật này đã từng được trưng bày tại Bảo tàng Lực lượng vũ trang Quân khu 9. Sau khi vinh dự được mang tên mới, Tiểu đoàn 261 - Giron đã ghi vào lịch sử chống Mỹ trên vùng đất khu 8 xưa rất nhiều chiến công huy hoàng, lừng lẫy. Đó cũng là lý do tại sao Tiểu đoàn 261 - Giron đã được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều quân công, chiến công các hạng: Quân công hạng 3, Huân chương Chiến công và đặc biệt là ba lần được phong tặng danh hiệu "Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân".
Bà Indira Lopez Arguelles - đại diện Tổng Lãnh sự Cuba tại Thành phố Hồ Chí Minh
phát biểu trong Lễ công bố quyết định và đón nhận bằng xếp hạng
di tích Khu lưu niệm truyền thống Tiểu đoàn 261 – Giron
Hiện nay, được sự quan tâm của Đảng và chính quyền các cấp, Khu lưu niệm truyền thống Tiểu đoàn 261 - Giron đã được xây dựng xong phần thô của hạng mục nhà bia cùng một số công trình phụ và đang tiếp tục xây dựng hạng mục nhà trưng bày và các hạng mục khác nhằm làm cho nơi đây hứa hẹn là một điểm đến hấp dẫn, một địa chỉ đỏ của tỉnh trong việc giáo dục truyền thống yêu nước cho các tầng lớp nhân dân. Đặc biệt, khu lưu niệm còn là nơi thắt chặt quan hệ ngoại giao, tình đoàn kết, gắn bó của hai nước Việt Nam - Cuba./.
Hồng Nhung
SỞ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH LONG AN
